Eklembacaklıların kanı, oksijen ve karbondioksit taşımada görev almazlar. Bu sebeple bu hayvanların kanında oksijen taşıma görevinde rol alan hemoglobin pigmentleri bulunmaz. Aynı şekilde arı ve çekirge gibi hayvanlarda da solunum organı trakedir.

Eklem bacaklıların hemen hemen hepsinde bulunan trake sistemi, hayvanların karın ve göğsünde bulanan küçük deliklerden başlayarak vücut içinde dallanır ve dallandıkça incelir. Böyle incelen trake uzantılarına trakeol denir. Bu trakeoller sayesinde gelen oksijen hücrelere taşınır. Hücrelerde oluşan karbondioksit trakeollere geçer. Karbondioksit trakelerle vücut dışına çıkınca hücreler ile dış ortam arasında gaz değişimi sağlanır. Doku hücrelerine en hızlı oksijeni taşıyan sistem, trake sistemidir.

Trake solunumu yapan canlıların vücudunda dallanmış pek çok damar bulunur. Bu damarlar vücudun içerisine doğru gittikçe incelir. Trakeler genellikle derinin içe doğru çökmesi ile oluşur.

Trakeler başlıca iki tip olarak ayrılırlar. Bunlar; kitap trakesi ve boru trakesi olarak bilinir.

Kese biçiminde olan kitap trakeleri, birbirine paralel olarak yaprak gibi sıralanmaktadır. Bu yaprakların arasın bulunan boşluklar sayesinde kirli kan temizlenir.

Düz ve dallı borular şeklindedir. Bunun yanı sıra açık ve kapalı tohumlu bitkilerin odun demetlerinde bulunan ince zarlı ve büyük boşluklu, aralarında bulunan zar kısmen veya tamamen erimiş üstüste duran hücre gruplarına trake denir. Ayrıca insanlarda ve memelilerde bulunan soluk borusuna da trake denmektedir.

Stigma dudaklarının hemen altında trake solunumu başlar. Filogenetik açıdan her segment, kendi otonom stigmasına sahiptir. Bazı ilkel ve gelişmiş böceklerdeher segment bir çift stigma taşımaz. Ektodermin, stigmaların bulunduğu yerde içeri doğru çökmesi ile oluşur. Stigmadan uzanan dallar dorsal, visceral ve ventral dalcık olarak ayrılırlar.

Segmentlerdeki trakelerin hepsi, enine- boyuna bağlanarak, anatomik ve işlevsel bir solunum birlikteliğini meydana getirir. Bu bağlantılara anastomos denmektedir. Enine bağlantılar karın tarafında bulunurken boyuna bağlantılar sırt kısmında bulunur.

Kanatlı böceklerin hepsinde ek olarak kanat trakeleri görülür. Özellikle iyi uçan böceklerin trake sisteminde, trake kollarında çoğalma ve dallanmalar görülür.

Trake keseleri ise trakenin en çok görülen şeklidir. Bu kesecikler mayıs böceklerinde olduğu gibi çok sayıda fakat çok küçük yapıdadır. Bazı böceklerde ise küçük hava keselerinin kaynaşması ile daha büyük hava keseleri görülebilir.

Hava keselerinin tamamı, havanın depolanması için kullanılır. Bu hava keselerinden çıkan ince dallar ve borular dokulara kadar uzamaktadır. Ayrıca hava keseleri dolaşımı hızlandırır ve dokulara besin aktarımının etkin bir biçimde yapılmasını sağlar.

0 Yorum Yapılmış "Böceklerin Solunum Organı"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin