{
    "title": "Balıklarda Solunum",
    "image": "https://www.solunum.gen.tr/images/Baliklarda-Solunum-43.jpg",
    "date": "19.01.2024 20:27:31",
    "author": "Selen Karadeniz",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Balıklarda solunum,</b> aynı insanlardaki gibi oksijenli solunumdur. Ancak balıklar suyun içinde yaşadıklarından, solunumu solungaçları yardımıyla yaparlar. Tüm canlıların organizmasındaki hücreler oksijen kullanır. Hücredeki maddelerin oksidasyonu sonucunda, ısı ve enerji yardımıyla da karbondioksit üretilir. Üretilen karbondioksit ise oksijenle yer değişmelidir. Balıklarda solunum, suyla kan damarları arasında dış solunum yapılırken, kanla dokuların arasında iç solunum yapılmaktadır. Solunumda özel gelişmiş solungaçlarını kullanırlar. Solungaçlar kemikli olan balıklarda iki bölüm halinde 4 solungaç yayının üstünde, lampiridlerde ise 7 solungaç yayının üstünde gelişmiştir. Solungaç boşluğunda yerleşen solungaçları koruyan operkulum denilen bir örtü de vardır. Her solungaç yayının üstünde konkav bölümünde değişik büyüklükte ve sayıda solungaç dikenleri bulunurken, diğer tarafta kılcal damarlar olan solungaç lameleri bulunur.</div><div><br></div><div><b>Balıklarda solunum (Dış solunum) nasıl olur?</b></div><div><br></div><div>Balıklarda dış solunumda suda erimiş haldeki oksijen kanla alınır, kandaki karbondioksit ise suya verilir. Bu işlemler solungaç lamellerindeki kan damarları aracığıyla gerçekleştirilir. Solungaç yayları üzerinde çift sıralı halde lameller vardır. Solungaçların her zaman nemli kalması için balıklar sürekli ağızlarını açar kapatır. Bu anda solungaç kapakları da sürekli su sirkülasyonunun sağlanması, solungaç boşluğunda süreklilik sağlanması için bir süre açılır ve ardından kapanır. Kılcal damarlarla dolu solungaç lamelleri balığın ağzından giren sudak oksijeni tutar, dokulardan taşıdığı karbondioksidi suya bırakır. Aynı anda oksijeni alınan suda açılan operkulumlarla dışarıya atılır. Balıklarda solunum genellikle solungaçlar yardımıyla yapılır. Ancak bazı balık türlerinde ise bağırsaklardaki özel kıvrımlar solunuma destek olur. Bu yüzden bazı balıklar oksijensiz kaldıkları zaman daha dayanıklı olurlar. Bu balıklar arasında Nemacheilus türü vardır.</div><div><br></div><div><b>Balıklarda solunumda solungaçların etkisi</b></div><div><br></div><div>Solunumda oksijenin alınması, karbondioksidin verilmesi için, balıkların solungaçları sürekli nemli olmalıdır. Bu nedenle sudan çıkan balıklar havada bol miktarda oksijen olmasına rağmen, havasızlıktan boğulup ölür. Eğer suyun dışında balıkların solungaçları nemli tutulursa, havadaki oksijeni solunumda kullanabilirler. Bu yüzden balık türlerinin bir kısmı nemli yosunların arasında uzun mesafelere götürülebiliyor. Cyprinus carpio ve yayın balıkları buna uygun türlerdir.</div><div><br></div><div><b>Balıklarda solunum farklılıkları</b></div><div><br></div><div>Kemikli olan balıkların hepsinde solunum operkulum ile tutulan dört çift solungaç ile yapılır. Lamperta fluviatilis türündeki balıklarda ise solunum diğerlerine göre farklıdır. Bunlarda yedi çift solungaç takımı vardır. Üzerlerindeki operkulum kapakta tek değildir. Bu balıklarda solunum için kullanılacak su ağızdaki kanal yardımıyla solungaç boşluğuna geçer. Gaz alışverişi yapıldıktan sonra solungaç yarığı denilen yedi delik aracılığıyla dışa atılır. Balıkların bir kısmının aktifliği azdır. Bu vücut ısılarının değişken olmasına yol açar. Aynı zamanda bulundukları ortama bağımlı hale gelirler. Bu yüzden sıcak ortama alışmış balıklar, aniden soğuk suya geçerlerse ısı dengesi korunamaz. Bu yüzden yaşadıkları şokun etkisiyle ölürler. Balıkların bir kısmı da bataklık ortamda yaşam sürdüğünden solunuma yardımcı yapılar gelişmiştir. Solungaçların arkasındaki bu tür labirent yapılar özellikle clarias türündeki balıklarda olur.</div>"
        }
    ]
}